چهارم ماه جنوری مصادف است به روز جهانی “بریل”؛ و این روز درحالی فرا می‌رسد که جای خط بریل و آموزش آن در ساحات بزرگ از افغانستان به خصوص در بادغیس، خالی است.
چهارم جنوری در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی سازمان ملل متحد به منظور آگاهی از ارزش بریل به عنوان وسیله‌ای ارتباطی نام گذاری شده است.بریل، به خط برجسته‌ای گفته می شود که توسط آن کسانی که مشکل بینایی دارند، می‌توانند بخوانند و بنویسند.به بهانه گرامی داشت از این روز، سراغ غنچه‌گل، یکی از ده ها و یا شاید صدها فرد نابینا در ولایت بادغیس را گرفتیم و از او در مورد بریل و یا به عبارت خط بریل پرسیدیم و به همین ترتیب ضرورت آموزش و تاثیرِ که این خط بر زنده‌گی وی و سایر افراد نابینا می گذارد.غنچه گل ۳۵ سال دارد و باشنده اصلی ولسوالی غورماچ است و در حال حاضر در قلعه‌نو مرکز این ولسوالی به سر می برد.او می گوید که: نابینا تولد شده ولی همواره علاقمند آموزش بوده است، اما زمانیکه از او در مورد بریل و علاقمندی به یادگیری این خط پرسیدیم، با عطش فراوان علاقمندی نشان داده و تاکید نمود که او قبلا در این مورد چیزی نمی دانسته است.غنچه‌گل می افزاید: هر آن چیزی که به قابلیت و مهارت او بیفزاید، احساس نزدیکی به دنیا واقعی نموده و انگار “دنیای” را به او بخشیده اند.وی از نهادهای ملی و بین المللی می خواهد: هر طرح و برنامه که وی و سایر افراد نابینا را به درک و شناخت بهتر و بیشتر دنیای واقعی کمک می‌کند، روی دست بگیرند.نامبرده تاکید می‌کندکه: اگر برای آنان خط بریل آموزش داده شود، می‌توانند از آن طریق ارتباط بهتری برقرار کرده و به کسب دانش بپردازند.
موصوف می افزاید که هرچند از وی سن و سالِ گذشته است، اما با آنهم آماده است که شامل مراکز و صنف های آموزشی شود، چیزهای جدید و بهتری بیاموزند.در همین حال شماری از باشنده‌گان ولایت بادغیس نیز خواهان توجه سازمان های ملی و بین المللی برای بهبود وضعیت افراد نابینا در این ولایت شده و تاکید می نمایند: اصلا سراغ ندارند که نهاد و یا سازمانِ در زمینه آموزش و یا کمک به نابینایان کاری کرده باشند.این باشنده‌گان راه اندازی برنامه‌های آموزشی به ویژه آموزش خط بریل برای کسانی که عقب ماندهگی بینایی دارند، ضروری توصیف نموده و اضافه می نمایند، یادگیری خواندن و نوشتن افراد نابینا به مشارکت موثر آنان در جامعه کمک می‌کند.وارث فرهمند یک تن از باشنده‌گان ولایت بادغیس می‌گوید:درکشورهای مثل افغانستان آموزش خط بریل می‌تواند به افراد نابینا کمک کند تا از قابلیت ها و توانایی های شان برای بهبود جامعه استفاده نمانید.محمد اسماعیل لامانی می افزاید که: وظیفه همهِ ما ست که تلاش کنیم دست به دست هم دهیم، که یک سهولت و یک راه‌کار ایجاد کنیم، برای کسانی که نابینا هستند.غلام نبی مدثر، استاد دانشگاه به این باور است که: لازم است از یک طرف برای چاپ و نشر کتاب‌های بریل در کشور اقدام شود و از سوی دیگر زمینه آموزش نابینایان فراهم شود.آقای مدثر می‌افزاید که: امروزه در بسیاری از محیط های علمی، صنعت و شرکت ها از خط بریل استفاده نموده که این می‌تواند در افزایش ظرفیت و آگاهی قشر نابینایان بسیار مفید و موثر به حساب آید.هم زمان به آن مسوولان در اداره شهدا و معلولان ولایت بادغیس اذعان می نمایند: در حال حاضر تنها کاری از سوی این اداره صورت می‌گیرد، اجرای حقوق این افراد است.نجم الدین سیلاب یک تن از مسوولان در ادارهِ شهدا و معلولان بادغیس می گوید: آمارهای موجود نشان می‌دهد که ۱۰۰ فرد نابینا نزد این اداره به ثبت رسیده و به صورت منظم حقوق دریافت می‌نمایند. سیلاب تاکید می‌کند که: در حال حاضر هیچ برنامه حمایتی دیگری در دستور کار این اداره قرار ندارد و اما تلاش می‌نمایند که در آینده برنامه‌ها برای این افراد راه اندازی نمایند.آمارهای منتشر شده از سوی سازمان صحی جهانی حاکی است که حدود نیم میلیون نفر در افغانستان، نابینا هستند که تنها بیست درصد آنان امکانات استفاده از خط بریل را دارند.با آنکه در سال ۱۳۹۹ برای نخستین بار چاپ خانه‌ای ملی خط بریل در کابل پایتخت کشور آغاز به کار کرد اما تاحال مواد آموزشی کافی از این خط برجسته به نظر نمیرسد.
این خط، مرکب از شش نقطه در دو ستون سه نقطه‌ای است و از ترکیب این نقاط، حرف‌های در هر زبان ساخته می‌شود.افراد که عقب ماندهگی بینایی دارند، با لمس کردن انگشتان دست بر روی نقاط برجسته، می‌توانند خط بریل را بخوانند.خط بریل توسط لویی بریل فرانسه‌ای، نزدیک به سه قرن پیش، اختراع شد و از این طریق امکانات خواندن و نوشتن برای کسانی که نابینای دارند، مساعد گردید.
- نویسنده : خبرگزاری نریمان
- منبع خبر : خبرگزاری نریمان
